Το μοναστήρι της Παναγιάς στο Μικρόκαστρο

Πολύ κοντά από τη Σιάτιστα το χωριό Μικρόκαστρο βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Μικρικάστρου, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, γνωστό ως ''ιερά Μονή της Παναγίας εν Τσιαρουσίνω''. 
Ο ναός χτίστηκε το 1797 και ήταν εξοχικός ναός της ενορίας Μικροκάστρου. Ως μοναστήρι αναφέρεται σε έγγραφο του 1842 όπου και τοποθετείται η ίδρυση του. Με τον νόμο συγχώνευσης των μοναστηριών το 1930-1932 το μοναστήρι της Παναγίας ήταν το μόνο που παρέμεινε, ενώ τα άλλα έγιναν μετόχια. Το 1993 η μονή μετατράπηκε σε Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή και εγκαταστάθηκαν οι πρώτες μοναχές. Σήμερα η διαμόρφωση και ο ευπρεπισμός των αύλειων χώρων, οι ανακαινιστικές εργασίες η συγκρότηση της Αδελφότητας και η πνευματική του ακτινοβολία το καθιστούν ένα από τα σπουδαιότερα μοναστήρια στο νομό Κοζάνης.

https://www.star-fm.gr/wp-content/uploads/2011/04/1269608129_1586_min_panagia-mikrokastro2-3000.jpg

Το καθολικό του μοναστηριού είναι τρίκλιτη βασιλική και αγιογραφήθηκε το 1797 από Ηπειρώτες Καπεσοβίτες ζωγράφους. Οι τοιχογραφίες είναι εξαιρετικής τέχνης. Θαυμασμό προκαλεί το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο που σε ορισμένα σημεία του ακολουθείται η τεχνική του ''τρυπητού'' δηλαδή με διαμπερή κενά ανάμεσα στα θέματα. Από τις εικόνες, η θαυματουργούς της Θεοτόκου, που θεωρείται και η προστάτιδα της μονής, είναι η παλαιότερη, με πιθανή χρονολογία το 1603, ενώ από μια πρόσφατη έρευνα χρονολογείται στον 13ο αιώνα.    
Ο λαός της Σιάτιστας και όλης της περιοχής είναι δεμένος με το μοναστήρι και την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Τον Δεκαπενταύγουστο μεγάλες παρέες με καταστόλιστα άλογα, επισκέπτονται το μοναστήρι για να προσκυνήσουν την Παναγιά. Το μεσημέρι επιστρέφουν στην πόλη, όπου το γλέντι και ο χορός στις πλατείες και τα σπίτια κρατάνε μέχρι τις πρωινές ώρες.
Το έθιμο είναι ευρύτερα γνωστό ως «Οι καβαλάρηδες της Σιάτιστας» και κάθε χρόνο συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών, από ολόκληρη την Ελλάδα. Καθώς αποτελεί το μεγαλύτερο και πιο θαυμαστό εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στη Δυτική Μακεδονία.
Αξίζει κανείς να παρακολουθήσει τους επιδέξιους ιππείς της Σιάτιστας καθώς επιστρέφουν στην πόλη με τα άλογά τους όρθιοι πάνω στη σέλα. Ένα πανηγύρι λεβεντιάς και τόλμης, που έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Ο Επισκέπτης μπορεί να φτάσει στην Μονή Μικροκάστρου οδικώς, μέσω της Εγνατίας οδού, ακολουθώντας τον κάθετο άξονα που οδηγεί στην Καστοριά.
Όσο για την διαμονή σας, στην πόλη της Σιάτιστας αλλά και σε ολόκληρη τη γύρω περιοχή έχουν δημιουργηθεί ξενοδοχεία και ξενώνες που μπορούν να καλύψουν κάθε σας απαίτηση.     

 

ΜΟΝΗ ΜΙΚΡΟΚΑΣΤΡΟΥ
Τηλέφωνο: 2465071307

 

https://i.ytimg.com/vi/KVUpeLcaiNc/maxresdefault.jpg

 

Το μοναστήρι της Παναγιάς

Το μόνο που μπορεί ν΄αγαπήσεις είναι ο θεός. Τους ανθρώπους τους αγαπάς για να τους πας ή για να σε πάνε στο θεό». Κ.ΤΣΑΤΣΟΣ


https://3.bp.blogspot.com/-tv5SlCqItOY/Tr_jT29GlRI/AAAAAAAAAXI/38MULubNXX4/s1600/anagnostis_radbl2.jpg

 Ανάμεσα στις κοινωνικές αξίες, πολύ σημαντική θέση στην Ελληνική ψυχή κατέχει η θρησκεία, η οποία ως αξία βρίσκεται πολύ ψηλά στη ζωή των Ελλήνων.

Μπορεί από κάποιους η θρησκεία να χαρακτηρίστηκε «όπιο του λαού», αλλά αποδείχτηκε δυνατή και άντεξε στη φθορά του χρόνου.

Ανάμεσα στους σκοπούς και τα ιδανικά της ζωής, πρώτη θέση κατέχει η ειρήνη στον κόσμο, ακολουθεί η θρησκεία και έπονται αξίες όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η προστασία του περιβάλλοντος, η ατομική ελευθερία, η καταπολέμηση του ρατσισμού, κ.α.

Την αξία της Χριστιανικής προσφοράς και αγάπης, τίμησαν άνθρωποι που υπηρέτησαν το μοναστήρι της «Ι.Μ. Παναγίας Μικροκάστρου».

Το Μικρόκαστρο, ένα κεφαλοχώρι του Βοίου, κοντά 33 χλμ από την Κοζάνη, γνωστό στο πανελλήνιο από τη μονή της Παναγίας.

Η ιστορία του χωριού χάνεται στα βάθη των χρόνων και αυτό συνάγεται από επιγραφή στο εξωκλήσι του ΑΓ. Αθανασίου, εν έτει 1050μ.χ: «Ενταύθα κείται η κάρα Νικολάου ιερέως». Το δε όνομα του «χρωστάει» στο όρος Καστράκι, γνωστό από την μάχη της Σιάτιστας, Νοε.1912.

Η Μονή της Παναγιάς υπήρξε αρωγός στους εθνικούς αγώνες της περιοχής, από την περίοδο της τουρκοκρατίας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, την Κατοχή και την Αντίσταση. Πριν την απελευθέρωση από τους Τούρκους (1913), συντηρούσε  χρηματικά και το Δ. Σχολείο Μικροκάστρου.

Στάση ζωής όμως για την ζωή του μοναστηριού, αποτελεί το κοινωνικό έργο, από πολύ παλιά, όταν στο μοναστήρι που βρίσκεται κάπου εκεί ψηλά στη Δ. Μακεδονία, κατοικούνταν από καλόγερους, χωρίς ψηλούς τοίχους να κρύβουν τον ήλιο και ανοιχτές πόρτες στο λαό.

Στην είσοδο της εκκλησίας υπήρχε τότε η επιγραφή: «Η ιερά και σεβάσμια αυτή μονή της κοιμήσεως της θεοτόκου Μικροκάστρου, ιδρυθείσα το 1753, ανακαινίσθη ατρύτοις κόποις και μόχθοις του Σεβασμιωτάτου  Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης κυρίου Ιακώβου κατά τα έτη 1950-1958, επισκευασθέντος του ιερού Ναού και αναγερθέντων των τριών κτιρίων, ένθα εγκαταστήθησαν τα ευαγή ιδρύματα αυτής».


https://www.siatistanews.gr/antamoma2005/images/antamoma_euergetes10.jpg

Ο Μητροπολίτης Ιάκωβος και τα ευαγή ιδρύματα αυτής…

Διάσπαρτα γύρω από την εκκλησία βρίσκονται ακόμη, άδεια όμως σήμερα, γεμάτα ζωή κάποτε, τα τρία ευαγή ιδρύματα.

-Το γηροκομείο το ορφανοτροφείο και το πρεβεντόρειο (το ειδικό ίδρυμα για ασθενικά παιδιά).

Παράλληλα λειτουργούσε δημοτικό σχολείο για τα παιδιά των ιδρυμάτων και φυσικά μαγειρείο, εστιατόριο, παιδική χαρά, μηχανοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, κάτι πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη.

Το κάθε ίδρυμα είχε ξεχωριστή αξία και αυτό δεικνύει το μεγαλείο της Χριστιανοσύνης, όταν αυτή λειτουργεί προσφέροντας αγάπη

Εκεί τα ορφανά μπορούσαν να νοιώσουν την αγάπη των ανθρώπων, να αισθανθούν πως έχουν οικογένεια και δεν είναι μόνα στον κόσμο. Η κ.Μαριάνθη προσέφερε την αγάπη της σε όλες εκείνες τις μικρές ψυχές, που τόση ανάγκη είχαν φροντίδας και μητρικής στοργής.

Αλλά και οι γριούλες νιώθαν, όχι μόνον την αγάπη τόσων ανθρώπων γύρω, αλλά πραγματικό καταφύγιο κοντά στη μητέρα του θεού.

Μια ξεχωριστή περίπτωση προσφοράς, προστασίας και φροντίδας, υπήρξε το «πρεβεντόρειο», όπου αδενοπαθή και ασθενικά παιδιά έχαιραν προστασίας και στήριξης στα δύσκολα εκείνα μεταπολεμικά χρόνια.

Οι άνθρωποι που υπηρέτησαν αυτά τα ιδρύματα, από τον Μητροπολίτη Ιάκωβο, τον ηγούμενο Μακάριο, τον Πατέρα Χρυσόστομο Ζαφειρόπουλο, τον καλόγερο Αντώνιο, τον Μητροπολίτη Πολύκαρπο και τόσους υπαλλήλους, σίγουρα είχαν περίσσευμα αγάπης και στοργής για τα παιδιά και τις γριούλες. Ένα είδος ιεραποστολικής αγάπης προς τον πλησίον, όπου το «αγαπάτε αλλήλους» εγένετο πράξη.

Η καρδιά της Δ.Μακεδονίας χτυπούσε στο μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου, που δεν υπήρξε μόνον φάρος της ορθοδοξίας και κέντρο Πνευματικό, αλλά προσέφερε κυρίως κοινωνικό έργο. Εδώ βρίσκεται η αξία της χριστιανικής προσφοράς αγάπης στην πράξη.

Αυτή είναι η λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά! Αυτό ήταν το έργο της μονής και των ανθρώπων που την υπηρέτησαν εκείνα τα χρόνια.

Ξετυλίγοντας το κουβάρι του χρόνου, διαβάζουμε μια επιγραφή στο ηγουμενείο, η μοναδική ίσως που απέμεινε: «Ανηγέρθη εκ βάθρων το ηγουμενείον τούτο προνοία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης κυρίου Διοδώρου Ηγουμενεύοντος του Πανοσιωτάτου Αρχιμανδρίτου Μακαρίου του Κεφαλληνός εν έτει Σωτηρίω,1937»


https://4.bp.blogspot.com/-QhEMKA218rU/UlsgZO1UEQI/AAAAAAAALRI/te9zs-9J7ic/s1600/giati-den-prepei-na-svinontai-ta-keria-grigora.jpg

Ο Μητροπολίτης Διόδωρος και ο ηγούμενος Μακάριος, ήταν αυτοί που στα φτωχά, δύσκολα προπολεμικά, και κατοχικά χρόνια, προσέφεραν αγάπη και ψωμί στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής Δ.Μακεδονίας. Το μοναστήρι διατηρούσε αιγοπρόβατα, γελάδια, καλλιεργούσε χωράφια και αμπέλια και απασχολούσε 20-30 υπαλλήλους. Από τα «γεννήματα» αυτά, τράφηκαν όσοι είχαν ανάγκη στα δύσκολα εκείνα χρόνια.

Ο Μητροπολίτης Ιάκωβος έρχεται στο μοναστήρι το 1944, συνεχιστής του κοινωνικού έργου του Μητροπολίτη Διοδώρου και βοηθούντος του «Σχεδίου Μάρσαλ», μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης κοινωνικά προγράμματα, πρωτοποριακά για την εποχή εκείνη, όπως και η αναμόρφωση των κτιρίων.

Το 1951 επισκέπτεται το μοναστήρι ο υπ.δημοσίων έργων Κων.Καραμανλής, όπου εγκρίνεται σεβαστό χρηματικό ποσό για το ξεκίνημα των ιδρυμάτων. Το 1956 ακολουθεί η επίσκεψη της τ.βασίλισσας Φρειδερίκης και αυτό δείχνει το ενδιαφέρον της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας για το παραγόμενο έργο του υπερδραστείριου Μητροπολίτη Ιακώβου. Εκτός από τα τρία ιδρύματα που προαναφέραμε (πρεβεντόριο-γηροκομείο-ορφανοτροφείο), μπαίνουν σε τροχιά λειτουργίας η οικοκυρική σχολή (υφαντά κυρίως) και η γεωργική σχολή (1954-1956).

Μια ξεχωριστή παρουσία στο Μοναστήρι ήταν του κατά κόσμον Ζαφείρη Ζαφειρόπουλου, από την Κερπινή Αρκαδίας. Μετά τις σπουδές του στην Ιατρική, κάποια γεγονότα τον οδήγησαν στο δρόμο της εκκλησίας και η πρόσκληση του Μητροπολίτη Ιακώβου τον βρίσκει ψυχολογικά προετοιμασμένο, για να χειροτονηθεί διάκονος την Κυρ.9 Αυγ.1953, στην Αγία Τριάδα Σιατίστης. Ονομάζεται Χρυσόστομος και στις 21 Αυγ.1953 γίνεται ηγούμενος της Μονής και ιεροκήρυκας της Μητρόπολης.

Δεν αγαπούσε τα αξιώματα, αγαπούσε όμως τα παιδιά των ιδρυμάτων της Ι.Μ. και ήταν ο μεγάλος τους φίλος. Είχε την πνευματική εποπτεία των ιδρυμάτων και η φήμη για την καλοσύνη και το έργο του, γνωστή σε κάθε γωνιά της επαρχίας.

Φεύγοντας προσωρινά το 1961 για το Α΄Σώμα Στρατού, αναφέρει σε επιστολή του προς τους κατοίκους: «Ήλθα πάμπτωχος και φεύγω βαθύπλουτος εις αισθήματα αγάπης, την οποία αγάπη απέκτησα χάρι σε Σας…»

Ξαναγύρισε ως Πρωτοσύγγελος το 1964, αλλά διάλεξε ως έδρα του το Τσοτύλι, συνεχίζοντας το έργο της Χριστιανικής προσφοράς. Παρέμεινε όμως ηγούμενος του μοναστηριού ως το θάνατο του.

Για το έργο του, πάντα με τρόπο λεπτό και μυστικό, έλεγε: «Για μένα δεν υπάρχει χειρότερη εκδήλωση φιλανθρωπίας, από το να δίνεις σε κάποιον ένα πιάτο φαγητό και να βγαίνεις φωτογραφία μαζί του. Ο άρρωστος  και ο φτωχός δεν είναι θέαμα».

Η αγάπη του κόσμου τον ήθελε Μητροπολίτη Σιατίστης, με την αποχώρηση του Πολύκαρπου το 1973, αλλά άλλη ήταν η απόφαση του Ιερατείου!(στοιχεία για τον Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο από το βιβλίο «Μυστικόν Θυσιαστήριον». 

Σιωπηρά την Κυρ.21 Δεκ.1980 αναχώρησε εις Κύριον… «Τα πνευματικά μου παιδιά θέλω να γελούν, διότι έτσι τους εδίδαξα περί του λεγόμενου θανάτου».

Ο άγιος Τσοτυλίου, ο Πρωτοσύγγελος Σισανίου και Σιατίστης, που φρόντισε για όλους, λάμπρυνε με την παρουσία του την Ι.Μ.Μικροκάστρου, άφησε παρακαταθήκη το έργο του, για το τι σημαίνει χριστιανική αγάπη και προσφορά.

Άνεμος αναδημιουργίας απετέλεσε για το μοναστήρι της Παναγιάς, η παρουσία του αρχιμανδρίτη Στεφάνου Ρήνου (1981).

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΙΣΑΝΙΟΥ κ΄ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

Εκοιμήθη εν Κυρίω τη 17/12/2005.

Ένα πρόσωπο με πραγματική πίστη και προσφορά στον συνάνθρωπο, ένα πρόσωπο που εμπνέει αγάπη και εμπιστοσύνη ακόμη και με το βλέμμα του.

Ασκητική μορφή ο Πατέρας Στέφανος και το έργο που άφησε μεγάλο και αναγνωρίσιμο από όλους. Ηγούμενος σήμερα στο μοναστήρι του Σωτήρος Δρυοβούνου, συνεχίζει την παράδοση των έργων του.

Ένας μοναδικός άνθρωπος, που έχει τάξει σκοπό της ζωής του την Χριστιανική αγάπη και προσφορά. Η συνεργασία του Πατέρα Στέφανου με τον Μητροπολίτη Αντώνιο, είχε το θετικό αποτέλεσμα όλων των έργων της ανακαίνισης της Ι.Μ. τα τελευταία χρόνια.

Από το 1993, η Ι.Μ.Παναγιάς Μικροκάστρου, με προεδρικό διάταγμα, χαρακτηρίστηκε γυναικείο μοναστήρι.

Η σημερινή ηγεσία του μοναστηριού, έχει προχωρήσει στην ανακαίνιση της εκκλησίας και του περιβάλλοντος χώρου, προσθέτοντας δύο ακόμη εκκλησίες. Οι πιστοί συρρέουν στο προσκύνημα της Παναγιάς, καθ΄ότι ο Έλληνας παραμένει πιστός στις παραδόσεις του.

Οι φιγούρες των «ευαγών ιδρυμάτων» υπάρχουν στον χώρο, αλλά είναι άδειες από ψυχές! Οι εποχές αλλάζουν, αλλά τα προβλήματα παραμένουν ίδια στην κοινωνία.

Στο ερώτημα επαναλειτουργίας των ιδρυμάτων, κυρίως του ορφανοτροφείου και του γηροκομείου, μπορεί να δοθεί απάντηση;

Αν θέλουμε ΝΑΙ!

Δεν είναι μόνο τα συγκεκριμένα ιδρύματα. Κοινωνικό έργο μπορεί να «δοθεί» με διάφορες μορφιές, όπως π.χ. παιδικές κατασκηνώσεις, στέγη για άστεγους, χρηματοδότηση παιδιών για σπουδές κ.α.

 

https://3.bp.blogspot.com/_gckoY4wjGCc/TMxBgKnPJ7I/AAAAAAAAF1g/qL3q3jLwSl0/w1200-h630-p-nu/%CE%9C%CE%B7%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%A3%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%BF%CF%85+%CE%BA%CE%B1%CE%B9+%CE%A3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%82++%CE%A0%CE%B1%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%82.jpg

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΙΣΑΝΙΟΥ ΚΑΙ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ Κ.Κ ΠΑΥΛΟΥ

Αν υπάρχει θέληση, μπορούν να επαναλειτουργήσουν. Η ηγουμένη που τόσο έργο έχει δείξει εκεί, μπορεί αν θέλει, να το επιδιώξει. Ο νέος Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος διαθέτει κοινωνική ευαισθησία και σίγουρα θα είναι αρωγός σε μια τέτοια προσπάθεια.

Ίδωμεν!

 

Διαμαντής Θ. Βαχτσιαβάνος